Elk handschrift is uniek. Toch heeft bijna 82% van de Nederlanders met elkaar gemeen dat ze niet meer het verbonden schrift gebruiken dat ze op de basisschool hebben geleerd.
Uit onderzoek blijkt dat 27% van de ondervraagden letters tegenwoordig los schrijft en 54% een combinatie van losse letters en het verbonden schrift gebruikt. Leerkrachten in het basisonderwijs merken dat ook bij hun leerlingen. Maar liefst 76% van de leerkrachten geeft aan dat zij leerlingen in de bovenbouw hebben die zichzelf een vorm van los schrift of blokschrift hebben aangeleerd. Dit heeft nadelige gevolgen voor de leesbaarheid. Opvallend is dat zelfs 25% van de leerkrachten het handschrift van hun leerlingen slecht leesbaar noemt.
Een derde van de leerkrachten zou daarom hun leerlingen liever een geschreven vorm van blokschrift willen aanleren omdat dit beter leesbaar is. In de praktijk blijkt echter dat slechts 16% van de scholen hiervoor kiest.
Leren schrijven
Vanaf groep drie leren kinderen schrijven. De meerderheid van de scholen gebruikt hiervoor nog steeds het verbonden schrift. Veel leerkrachten zien dat leerlingen in de bovenbouw van het verbonden schrift afstappen en zichzelf blokschrift aanleren. Vaak wordt op deze manier een handschrift ontwikkeld waar verbonden schrift en blokschrift door elkaar worden gebruikt, wat de leesbaarheid niet ten goede komt.
Een belangrijk onderdeel van het vak Schrijven is de leesbaarheid. Marion van de Meulen, schrijf- en leesspecialist, tevens auteur van verschillende educatieve uitgaven over schrijven en lezen, vertelt hierover: “Het verbonden schrift was ooit noodzakelijk om met een kroontjespen goed en op snelheid te kunnen schrijven. Kroontjespennen zijn echter al lang niet meer in gebruik. Uit onderzoek en ervaring blijkt dat kinderen met blokschrift in kortere tijd leren schrijven. Maar wat minstens zo belangrijk is: kinderen blijken met het blokschrift op termijn leesbaarder te blijven schrijven.”
Blokschrift veel netter
Een rondvraag onder leerkrachten en leerlingen bevestigt dit. “Toen we nog het verbonden schrift gebruikten, zag je dat leerlingen in de bovenbouw hun eigen handschrift gingen ontwikkelen. Leerlingen gebruikten dan verbonden schrift en blokschrift door elkaar, waardoor het onleesbaar werd.”, aldus juf Kim Vriens, leerkracht van groep 8 van basisschool Anton van Duinkerken. “Voor leerlingen sluit het blokschrift beter aan op hun belevingswereld. Zij zien het blokschrift overal terugkomen, onder andere op tv en internet. Door leerlingen het blokschrift aan te leren, voelen zij zich veel meer verbonden en betrokken.”
Marit Pot (11), leerling uit groep 8 van basisschool Anton van Duinkerken bevestigt dit: “Blokschrift is veel netter en het is heel makkelijk om te leren. Toen we twee jaar geleden overstapten van verbonden schrift naar blokschrift, was dat in het begin wel even wennen. Maar nu we blokschrift gebruiken, is het veel sneller, netter en leuker.”
Schrijfmethode Pennenstreken
Uitgeverij Zwijsen, uitgever van lesmethodes en educatieve boeken, signaleerde de ontwikkeling met betrekking tot het handschrift en leesbaarheid en speelt hierop in met een gloednieuwe versie van de schrijfmethode Pennenstreken. Deze vooruitstrevende methode, die beter aansluit op de belevingswereld van kinderen, geeft het basisonderwijs de mogelijkheid om zowel in verbonden als in blokschrift te leren schrijven. De focus van Pennenstreken ligt op leesbaar schrijven en het bieden van een keuzemogelijkheid tussen verbonden schrift en blokschrift. Kijk voor meer informatie over deze lesmethode op: www.pennenstreken.nl of bekijk de video over blokschrift www.zwijsen.nl/blokschrift.
Het onderzoek
In opdracht van Uitgeverij Zwijsen, uitgever van lesmethodes en educatieve boeken, is onderzoek gedaan naar het handschrift van volwassenen. 704 mensen beantwoordden de onderstaande poll.
Welke omschrijving komt het beste overeen met de manier waarop u op dit moment schrijft?
| Antwoordmogelijkheid | Aantal | Percentage |
| Ik schrijf alle letters in een woord aan elkaar | 129 | 18,3 |
| Ik gebruik een combinatie van losse en verbonden letters | 383 | 54,4 |
| Ik schrijf alle letters in een woord los van elkaar | 192 | 27,3 |
| Totaal | 704 | 100 |
Daarnaast heeft onderzoeksbureau MWM2 in opdracht van Uitgeverij Zwijsen onderzoek verricht onder 91 leerkrachten in het basisonderwijs. Hen werd gevraagd hoe leesbaar zij het handschrift van hun leerlingen vinden.
| Antwoordmogelijkheid | Aantal | Percentage |
| Slecht leesbaar | 23 | 25,3 |
| Redelijk leesbaar | 49 | 53,8 |
| Goed leesbaar | 19 | 20,9 |
| Totaal | 91 | 100 |
Onderzoek wijst uit:
- Grote meerderheid van de Nederlanders schrijft niet aan elkaar zoals op de basisschool is aangeleerd
- Slecht leesbaar handschrift van leerlingen volgens 1 op de 4 docenten
