Ondanks het branden van vele kaarsjes tijdens onze trip naar Rome en alle goede voornemens van mijn moeder om de vreselijke ziekte kanker te bestrijden heeft onze lieve oma Jetje na bijna zes maanden de strijd moeten opgeven. Onze zorgzame oma en mega moederkloek heeft ons eind augustus verlaten. dag lieve oma, overlijden oma
Eerdere blog van Kim: met gemengde gevoelens op reis >>
Ziekbed
Al die maanden heb ik aan haar ziekbed moeten toezien hoe zwaar haar strijd was en haar onvermijdelijke aftakeling. Maar ik was altijd diegene waar zij haar angst kwijt kon, ik bleef sterk en was mijn emoties bij haar de baas. Gek om te merken dat de rollen nu omgedraaid waren, nu was ik haar rots in de branding. Ze was zo moe, maar ze bleef tot het eind toe ieders moederkloek, ze heeft heel wat mensen getroost de laatste maanden van haar leven, en zelf liet ze geen traan.
Af en toe kon Joris mee op bezoek in de vele ziekenhuizen waar ze voor behandeling geweest is, en elke keer probeerde ik hem voor te bereiden om wat hij te zien zou krijgen. Dat oma heel mager was, dat ze nu een pruik droeg en haar ogen flets zouden staan, maar Joris ging elke keer weer naar oma om haar een knuffel te geven en zei dan tegen mij dat ze nog altijd dezelfde oma was, van binnen verandert iemand niet. Ach, mijn niet meer zo kleine wijze man.
Hospice
Drie weken voor haar overlijden werd mama per ambulance overgebracht naar een hospice. De behandelende artsen wilden toen nog niet zeggen dat ze haar opgegeven hadden. Zij ging daar naar toe ging om bij te komen van alle chemo’s en zware oefeningen om toch nog te leren lopen. Maar ik wist wel beter. Een week later kregen wij het bericht dat zij nog hooguit drie maanden te leven had, ik was ontroostbaar. De angst die ik al vanaf het begin voelde, werd nu waarheid, we gingen haar verliezen.
Joris heeft zijn oma een week voor haar overlijden voor het laatst gezien, hij was toen herstellende van roodvonk en wij hadden haar om besmetting te voorkomen al ruim een maand niet gezien. Omdat haar toestand toen al snel achteruit ging, besloten wij in overleg met haar man om de kans op besmetting voor roodvonk voor lief te nemen. Joris moest toch zijn oma nog 1 keer kunnen zien. Bij het naar huis gaan mochten wij niet eens zoenen of knuffelen, enkel een aai over haar arm waar haar nachtkleed overheen zat, was geoorloofd. Bij de deur draaide Joris zich om en vroeg oma of hij haar toch nog eens zou zien, zij antwoorde van ja, maar haar ogen keken mij aan en zeiden iets geheel anders. Pffff, wat was het zwaar om sterk te blijven die dag.
Haar laatste dagen ging ze extreem hard achteruit, Joris was toen vanwege de zomervakantie bij zijn vader en op verzoek van mijn moeder hebben wij toen besloten om Joris niet meer naar haar te brengen. Joris begreep dit gelukkig en zei dat ze in zijn hart toch altijd bij haar was.
Dag lieve oma Jetje
Omringt door haar kinderen en echtgenoot heeft oma Jetje het aardse leven verlaten. Alles was gezegd en alles was gedaan. De strijd was vanaf de eerste dag oneerlijk geweest en om mijn moeder verder leed te besparen was haar sterven de enige verlossing. Dat wisten wij allemaal, maar het verdriet was er zeker niet minder om. En toen moest ik naar huis om Joris het trieste nieuws te vertellen. En hoe crue kan het leven zijn, twee weken voor mijn moeder overleed, verloor Joris ook zijn andere oma. Met lood in mijn schoenen ging ik naar mijn ex’s huis en vertelde ik met waterige ogen dat oma overleden was. Joris kroop op mijn schoot en gaf mij een flinke knuffel en was mij aan het troosten. Hij had tot nu toe nog geen traan gelaten, ook niet nu ze overleden was. En ik was daar toch lichtelijk bezorgd om.
Een dag voor de begrafenis kwam Joris naar mij toe en hij zei zelf ook niet te snappen waarom hij niet moest huilen. Hij had gezocht naar een reden voor zijn ‘afwijkende’ emoties en had de oplossing gevonden. Omdat Oma Jetje in Enkhuizen woonde zag hij haar helaas niet zo vaak, maar met de feestdagen/verjaardagen of tijdens de vakanties waren ze wel bij elkaar. Hij vermoedde dat hij haar dan pas zou gaan missen, en dan zouden de tranen wel komen. Ik gaf hem een knuffel, zei dat ik trots op hem was, omdat hij zijn eigen emoties zo goed onder woorden wist te brengen en dat ieder mens zijn verdriet op een andere manier uit en dat dat prima is.
De dag van de begrafenis was heel zwaar
De dag van de begrafenis was zwaar, er was veel verdriet, er waren veel tranen en we werden liefdevol omarmd door de aanwezigheid van vele familie en vrienden. Joris heeft toen zeker wel een aantal tranen gelaten en nadat ik mijn moeders levensgeschiedenis en wijze levenslessen had verteld, kwam Joris mij van de katheder halen en gaf mij ten overstaan van een volle kerk een dikke knuffel. In mijn verdriet was mij dit niet eens opgevallen, maar van de vele verhalen van de andere aanwezigen later die dag, begreep ik dat dit kleine moeder/zoon momentje bij velen in de kerk hun ogen deed tranen.
De weken gaan in rap tempo voorbij en het verdriet is bij mij nog steeds rauw aanwezig, zo niet bij Joris. Ik probeer mij continue groot te houden, maar af en toe kan ik er niets aan doen en ontsnappen er toch een paar tranen. Joris heeft hier duidelijk moeite mee, voor hem is de zaak afgedaan. Oma is niet meer hier, maar wel in ons hart, dus waarom nog steeds mijn verdriet. Ik heb getracht het hem uit te leggen, dat de vele herinneringen nu steeds naar boven komen en dat ik haar mis. Hij is denk ik aan het puberen, want huilen buiten huis is echt zo niet cool (Mahaammm je zet mij voor l*l!), die tranen moet ik maar voor binnen bewaren.
Voor even laat ik het maar zo, hij rouwt duidelijk op een andere manier en dat mag, toch?
Lees ook de blog: Mijn kleine man wordt al groot >>
Zullen we nieuwe herinneringen maken? >>